عسل ارگانیک یکی از عسلهای ناب در مبحث درمان و تامین انرژی انسانها از طب سنتی تا عصر حاضر مطرح بوده است. مسلما اگر شما هم به دنبال تامین ارزش غذایی منحصر بهفردی در صبحانه خود هستید، یا به دنبال برخی درمانهای بیماریهای سیستم گوارشی یا التیام زخمها با عسل هستید، عسل ارگانیک که حاصل تلاش زنبور عسل وحشی است که بدون دخالت هیچ گونه عامل انسانی هدیه بیدریغ طبیعت به ما هست میتواند بهترین انتخاب باشد.
اما در این راستا ما نیازمند یکسری اطلاعات دقیقتر و جزییتر در مورد عسل ارگانیک و تشخیص مرغوب بودن آن هستیم، که موضوع بحث ما هست. امیدوارم بادقت به مطالبی که حاصل تلاش بیست و پنج ساله بنده در زمینه نگهداری و پرورش زنبورداری است، در اینجا خدمت شما دوستان عزیز مطرح میکنم.
عسل ارگانیک به عسلی گفته میشود که زنبور دار به هیچ عنوان از داروهای شیمیایی برای مبارزه با آفات زنبورداری استفاده نکرده باشد. در سالهای خیلی دور زنبورداران هیچ گونه داروی شیمیایی در اختیار نداشتند، با روش های سنتی و طبیعی با آفات مبارزه میکردند.
زنبوردار برای به دست آوردن عسل ارگانیک بایستی در یک مکان پاک، عاری از هر گونه مواد شیمیایی زنبورداری نماید. خود نیز از هیچ گونه داروی شیمیایی برای دفع آفات استفاده نکند، از کادر قاب عسل چوبی شربت خوری چوبی استفاده کند وبرگه موم داده شده به قاب عاری از هرگونه آلایندههای شیمیایی باشد.
در سالهای دور برای مبارزه با کنه واروآ که یک کنه آفت زنبور داری است، زنبورداران از تنباکو استفاده می کردند البته با این روش نسل کنهها از کندو کامل از بین نمیرفت. فقط زنبورداران آفت را کنترل میکردند، اما امروزه به دلیل فراوانی دارو های شیمیایی، کمتر کسی با روشهای سنتی با آفات زنبور عسل مبارزه میکند.
کنه واروآ ، که به عنوان آفت زنبور عسل شناخته میشود همه ساله خسارات جبران ناپذیری به صنعت زنبور داری میزند. وقتی زنبور عسل در دشت، روی گلها و گیاهان مشغول جمع آوری شهد است، روی پشت زنبور عسل [بین دو کتف ] سوار شده و به همراه زنبور عسل وارد کندو میشود.
کنه واروآ سپس به داخل تخمها و شفیرههای زنبور عسل میرود [ بچه های زنبور عسل] و از آنها تغذیه میکند، وجود زنبور ناقص بدون بال یا بدون دست و پا دلیل براین است که داخل کلنی زنبور عسل عده زیادی کنه واروآ، زندگی میکند این عمل به تدریج کلنی زنبور عسل را ضعیف میکند، یا حتی کلنی را نابود میکند.
زنبورداران برای جلوگیری از این خسارت داروهای شیمیایی به کلنی میدهند [ حدودا ۲۰ روز ] که کنهها را از بین ببرد، این دارو ها به قدری خطرناک و سرطانزا است که پس از ۲۰ روز داروها را از کندو خارج و در زیر زمین مدفون مینمایند.
معمولا زنبوردارها در اوایل بهار و زمانی که عسل طبیعی برداشت نمیشود، به کندوها داروی شیمیایی میدهند. اگر یک زنبوردار ناشی، در فصل برداشت عسل به کندوی خود دارو دهد، عسل دیگر عسل ارگانیک نیست و کاملا سمی است که به هیچ عنوان نباید توسط انسان مصرف شود.
به همین دلیل توصیه میکنیم که از یک زنبوردار و فروشگاهی که میشناسید، مایحتاج عسل خود را خریداری نمایید.
زنبوردار برای برداشت عسل ارگانیک نباید از داروهای شیمیایی حتی دارو های تقویتی و آنتی بیوتیکها استفاده کند. تا حدی که نباید از برخی لوازم پلاستیکی در نگهداری و پرورش زنبور عسل استفاده نماید.
در سالهای اخیر قابهای عسل پلاستیکی به جای قابهای چوبی توسط سودجویان وارد بازار شده است که میتواند به صورت جدی سلامت مصرفکننده نهایی عسل را به خطر بیاندازد. حتی کندوهای پلاستیکی نیز امروزه تهدیدی جدی برای سلامتی افراد هست نیز در صنعت زنبورداری متاسفانه استفاده میشود.
زنبورداران و فروشندگان عسل ارگانیک پس از برداشت عسل ارگانیک از کندو به هیچ عنوان نباید عسل را در معرض حرارت مستقیم برای جلوگیری از رُس بستن و شکرک زدن عسل استفاده نمایند.
عسل ارگانیک حاوی برخی اسیدها است که از این رو نباید در ظروف آهنی، پلاستیکی مواد کهنه نگهداری شود، بهترین نوع بستهبندی برای عسل ارگانیک ترجیحا ظروف شیشهای است. عسل ارگانیک پس از مدتی حتما باید شکرک بزند، رُس بستن عسل ارگانیک یک مکانیزم طبیعی در محصولات عسل است که نشان دهنده زنده بودن عسل ارگانیک است.
همانطور که میدانید در کشورهای توسعه یافته اروپایی و آمریکایی، همه اقشار جامعه عسل رس زده را خریداری میکنند. در میان مردم این آگاهی از عسل ارگانیک وجود دارد که عسل شکرک زده یعنی آن در معرض حرارت مستقیم قرار نگرفته است که این موضوع منجر به حفظ خواص عسل ارگانیک شده است. امیدواریم با مطالعه و افزایش آگاهی مصرفکنندگان در کشورمان میتواند به سلامتی هر چه بیشتر افراد کمک نماید، البته با دسترسی افراد به منابع اطلاعاتی اینترنتی همانند سایت کوپال میتواند در کشور ما هم چنین دیدی را در افراد ایجاد کند.
بهترین روش مصرف عسل ارگانیک، آب عسل یا شربت عسل است که برای درست کردن آن کافی است که یک قاشق غذاخوری عسل ارگانیک را در یک لیوان آب ولرم مخلوط کنید. سپس آب دو عدد لیموی ترش تازه را به آن اضافه کنید، با افزودن چند تکه یخ شربت را خنک میل کنید ، دلیل اینکه آب ولرم باشد این است که عسل طبیعی به سختی در آب سرد حل میشود.
ولی در آب ولرم به راحتی حل میشود، که البته یکی از راههای تشخیص عسل طبیعی از عسل تقلبی این است که نباید عسل طبیعی به راحتی در آب سرد مخلوط شود .
بهترین روش خرید عسل ارگانیک، خرید عسل با موم است که از اصالت آن مطمئن باشیم. پس از اینکه حتما مطمئن شدیم زنبوردار برای مبارزه با آفات زنبور عسل از داروهای شیمیایی استفاده نکرده است. همیشه بهتر است عسل طبیعی یا عسل ارگانیک را به همراه موم از فروشنده و زنبوردار معتبر خریداری نمایید.
سپس به روش خانگی شهد عسل را از موم جدا کنید، بعد مصرف نمایید. روش جدا کردن موم زنبور عسل به این صورت است که ابتدا با استفاده از یک چاقوی تیز، در صورت امکان چاقو گرم باشد. عسل طبیعی همراه با موم را از کادر چوبی جدا کرده و درون یک آبکش بریزید، سپس آبکش را درون ظرفی بزرگتری بگذارید، طوری که از سوراخهای آبکش عسل طبیعی یا ارگانیک درون ظرف بریزد، در جای گرم قرار دهیم.
پس از گذشت چند ساعت تمام شهد عسل از موم جدا میشود، درون ظرف بزرگتر جمع میشود. موضوع مهم، درباره موم زنبور عسل این است که موم زنبور عسل هیچگاه در بدن انسان و دستگاه گوارش انسان هضم نشده و کلا دفع می شود. ولی موم زنبور عسل حاوی مقادیر زیادی فیبر است که در راه عبور از دستگاه گوارش بدن میتواند برای زخم معده، روده، ورم معده و روده مفید باشد.
با توجه به شیوع بیماریهایی که افراد از طریق تغذیه نامناسب به آن مبتلا میگردند مردم به استفاده از محصولات طبیعی و ارگانیک روی آوردند. عسل ارگانیک یکی از فراوردههای تولیدی زنبور عسل است که با داشتن انواع ویتامینها و املاح، نقش به سزایی را در برطرف کردن نیازهای غذایی و درمان بیماریها دارد، از اهمیت خاصی در بین محصولات ارگانیک برخوردار است.
به دلیل پیچیده بودن فرایند تولید عسل ارگانیک شرایط زیادی باید جهت تهیه این نوع عسل از سوی زنبوردار فراهم شود. همچنین لازم است که زنبوردار باید موارد زیر را رعایت کند که در زیر به آن اشاره شده است. عسل ارگانیک به محصولاتی میگویند که جهت تولید آن محصول از هیچگونه مواد شیمیایی استفاده نمیشود، محصول طی پروسه طبیعی ساخته شود.
۱- کندوهای عسل از مواد طبیعی یعنی چوب، تخته و سفال ساخته شود.
۲- موم داخل کندو از موم طبیعی یعنی ترجیحا توسط خود زنبور ساخته شود.
۳- استفاده مجدد از مومها بعد از استحصال عسل در تولید عسل ارگانیک ممنوع است.
۴- از عسل و گرده گل به عنوان منبع غذایی زنبور در اوایل فصل زمستان و در دوره تولید زمانی که با کمبود شهد در منطقه مواجه هستید باید استفاده شود.
تقریبا یک پروسه یکساله یعنی ۲۷۰ روز برای تهیه عسل ارگانیک لازم است که جایگزینی شان عسل طبیعی با شانهای قبلی و تغذیه زنبورها از شهد و عدم استفاده از سموم شیمیایی برای مبارزه با آفات و بیماریهای کندو، همچنین مزارع و باغهای اطراف محل استقرار کندوها به هیچ عنوان نباید سمپاشی شوند.
محل پرورش زنبور عسل باید به دور از محدوده ترافیکی، بزرگراهها، کارخانجات آلاینده، محل دفن زبالهها، فاضلابها، دامداریها، مرغداریها و استخرهای پرورش ماهی باشد. استفاده از آب سالم در مصرف زنبورها از نکته ضروری دیگری هست و همچنین محدوده پرواز زنبورها از گیاهانی باشد که برای دفع آفات نیاز به سمپاشی نداشته باشند.
محل استقرار کندوها بهتر است در مناطق بکر، کوهپایهای که دارای تنوع گیاهی متنوعی باشد تا زنبورها از شهد گیاهان مختلف برای تولید عسل استفاده کنند. در صورت اتمام شهد و دوره گلدهی در منطقه به نقاط دیگر کوچ داده شوند.
برای کنترل آفات و بیماریهای کندو از هیچگونه مواد شیمیایی نیز استفاده نشود. برای این منظور و جلوگیری از انتشار آفات و بیماریها باید کندوهای بیمار جدا شوند. برای مبارزه با بید مومخوار در انبار از نفتالین یا مواد شیمیایی استفاده نشود . قبلا سوزاندن گوگرد نیز مرسوم بود که جدیدا منسوخ شده و بهتر است از مبارزه بیولوژیکی استفاده شود.
برداشت عسل در محلهای کاملا بهداشتی انجام شود، برای تبدیل عسل خام به شهد از حرارت مستقیم استفاده نشود.
به دلیل عدم استفاده از مواد شیمیایی در تولید عسل ارگانیک و همچنین تغذیه زنبورها از شهد گیاهانی که برای کنترل بیماریها و آفات از آفت کشهای شیمیایی استفاده نشدهاند ، عسل ارگانیک با بدن افراد سازگاری دارد و هیچگونه عوارضی مثل سایر فرواردههایی که با مواد شیمیایی تهیه میشوند ندارد و همه خواص طبیعی گیاهان را در عسل ارگانیک واقعی میتوان یافت.
مصرف کنندگان هنگام خرید عسل ارگانیک باید توجه داشته باشند که تولید عسل ارگانیک محدود هست و همه زنبورداران قادر به تولید آن نیستند و به خاطر ریسک بالایی که دارد زنبوردارن زیاد به این کار راغب نیستند به همین علت حتما عسل را از جاهای مطمئن خریداری نمایند و گول تبلیغات دروغ را نخورند.
تولید عسل ارگانیک هزینه زیادی دارد و قیمت تمام شده عسل ارگانیک خیلی بالاتر از عسلهای معمولی هست. تشخیص عسل ارگانیک از طریق آزمایشگاههای مواد غذایی معتبر و همچنین نظارت مکرر طی فرایند تولید و بستهبندی امکانپذیر هست. ارگانهای مسئول برای جلوگیری از سوء استفاده دلالها باید در طول سال به محصولات ارگانیک نظارت داشته باشند.